Co wspólnego mają ryba i bursztyn bałtycki?

19 października 2019 /  

Podziwiając wyroby jubilerskie z bursztynem bałtyckim nie raz dziwimy się niezwykłej barwie, stopniowi przezroczystości czy migotliwym błyszczkom załamującym światło. Skąd biorą się tajemnicze „łuski” czyniące bursztyn tak świetlistym kamieniem?

Historia wydobywania naturalnego piękna bursztynu bałtyckiego jest bardzo długa. Już w XVII wieku znane były metody klarowania bursztynu poprzez długotrwałe podgrzewanie bryłek w oleju lnianym, który wypełniał pory w sukcynicie czyniąc go przejrzystszym.Popularne było również ogrzewanie bursztynuowiniętego w papier w garnku z gorącym piaskiem[1]. W drugiej połowie XX wieku bursztynnicy klarowali sukcynit we własnych domach w... prodiżach kuchennych!Bursztynowe bryłki były wkładane do prodiża, a następnie zasypywane piaskiem bądź solą w celu równomiernego nagrzewania. Obecnie bryłki klaruje się w autoklawie wpodwyższonej temperaturze i ciśnieniu. W tym procesie uzyskuje się przejrzyste, czasem nawet bezbarwne kawałki bursztynu[2]. Kluczowe jest powolne ochładzanie bryłek, by nie dopuścić do ich spękania[3].

Jednak gdy raptownie ochłodzimy bursztyn powstają tzw. „łuski”, inaczej zwane „błyszczkami”. Wewnątrz bryłek bursztynu, który stygnie stosunkowo szybko, powstają mikro-spękania.Wtedy wnętrze bursztynu nabiera migotliwego charakteru przyciągając spojrzenia ciekawskich. Natomiast to, że w środku takiego kamienia są zatopione rybie łuski nie jest prawdą. Zbieżność nazw jest zupełnie przypadkowa 🙂 .

Od lat 80. XX wieku produkuje się kamienie, które składają się z dwóch części –tzw. dublety. Wierzchnią część stanowi cytrynowy klarowny bursztyn, często ztzw. „łuskami”, a spodnią – warstwa czarnej farby organicznej, która sprawia, że bursztyn wydaje się być zielonkawy[5]. Podobny efekt uzyskuje się poprzez traktowanie płomieniem tylnej powierzchni bursztynu, która ciemnieje będąc doskonałym tłem dla łusek w przejrzystym bursztynie. W przypadku tej metody efekt wizualny jest znacznie ciekawszy niż w przypadku używania farby organicznej ze względu na zmianę faktury spodniej warstwy sukcynitu oraz jej nieprzewidziana barwa, która może być czarna, brązowa, bądź ciemnoszara.

Dzięki drobnym modyfikacjom możemy cieszyć się szerokim spektrum barwnym bursztynu bałtyckiego - cytrynowe, miodowe, koniakowe, zielonkawe, białe czy czerwone kolory bursztynu już nikogo nie dziwią.


Źródła:

  1. Popiołek, J., 2001. Dawni autorzy o klarowaniu, imitacjach i fałszowaniu bursztynu. Polski Jubiler, Issue 1 (12), pp. 28-29.
  2. Wagner-Wysiecka, E., 2018. Mid-infrared spectroscopy for characterization of Baltic amber (succinite). Spectrochimica Acta Part A Molecular and Biomolecular Spectroscopy, Issue 196.
  3. [3] Gierłowska, G., 2003. Przewodnik po imitacjach bursztynu. Gdańsk: Bursztynowa Hossa.
  4. Kosmowska-Ceranowicz, B., 2012. Bursztyn w Polsce i na świecie. wydanie pierwsze red. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
  5. Kosior, M., 2018. Zakaz wystawiania bursztynu malowanego na targach Amberif. Gems&Jewelry, Issue VIII, pp. 66-67.

Autor: Karolina Drąg

Zwiedzanie ekspozycji Amber Museum

Szanowni Państwo! Od listopada 2023r. zmienia się forma naszego Muzeum Bursztynu. Obecna ekspozycja jest pomniejszona i dostępna dla Państwa jako część Galerii Boruni.

Osoby dorosłe oraz dzieci z opiekunami mogą zwiedzać Muzeum bez wcześniejszej rezerwacji w godzinach otwarcia muzeum.

Godziny otwarcia:
pon - czw 10:00-20:00
pt - nd 10:00 - 20:00
Wstęp jest bezpłatny.
Kontakt
telefon: +48 513 511 512

Follow us on Social Media

chevron-downarrow-right
pl_PLPL