Czerwony burszyn bałtycki - czyli kilka słów o modyfikacji

Soczyście czerwone bursztyny bałtyckie nie od dziś zachwycają swoją klarownością i nasyconą barwą. Niektórym przywodzą na myśl rubiny, innym granaty – jedno jest pewne: biżuteria z wiśniowym bursztynem prezentuje się wyjątkowo elegancko. Ale dlaczego są czerwone? Znajdą Państwo odpowiedź w dalszej części artykułu!

Bogactwo odmian barwnych i stopni przezroczystości naturalnego sukcynitu sprawiają, że każda z bryłek jest inna i unikalna – tajemniczy bursztyn z inkluzjami, „jarzębaty” zanieczyszczony materią organiczną, czy mozaikowy z zaklętymi w środku obrazami przypominającymi krajobrazy.

Jednak w Polsce wciąż pokutuje mit o tym, że bursztyn nie jest kamieniem dla młodych ludzi, że biżuteria ze „Złotem Bałtyku” nie może być modna i nowoczesna. Na szczęście wybitni polscy artyści-bursztynnicy obalają ten mit swoimi wyjątkowymi modernistycznymi projektami. 

Z kolei producenci - by zainteresować bursztynem szerszą klientelę - uatrakcyjniają bryłki zmieniając ich barwę lub stopień przezroczystości. Modyfikacje są odpowiedzią na potrzeby rynku biżuteryjnego. Warto zaznaczyć, że nie obniżają one wartości bursztynu, sprawiają jedynie, że jest on bardziej atrakcyjny dla odbiorców. Bryłki są wizualnie ładniejsze – bardziej klarowne, z błyszczkami czy w intensywnych kolorach niespotykanych w naturze.

Najpopularniejszymi wersjami barwnymi bursztynu wynikającymi z modyfikacji są barwy czerwone i wiśniowe. Zmiana koloru sukcynitu spowodowana ingerencją człowieka prowadzi do powstania bursztynu określanego mianem „barwionego”. 

Modyfikacja pozwalająca na uzyskanie czerwonego koloru bursztynu odbywa się w autoklawie - w środowisku wysokiej temperatury (do 250 °C) i ciśnienia (25-40 atmosfer) oraz w towarzystwie tlenu i mieszanych proporcji gazów obojętnych (azot, gazy szlachetne), będących inhibitorami procesu. Zmiana barwy zachodzi wskutek warunków panujących w autoklawie na powierzchni naturalnego bursztynu. Jeżeli poddana modyfikacji bryłka była wcześniej prasowana (rekonstruowana), to zmiana koloru zachodzi w całej objętości bursztynu ^[1].

Zabiegi upiększające bursztyn czasami zmieniają w niewielkim stopniu jego właściwości (np. utarta zapachu po potarciu, czy luminescencji) jednak w dalszym ciągu jest to bursztyn bałtycki ^[2].

Wiodącym producentem biżuterii z czerwonym bursztynem jest gdańska firma Progres prowadzona przez Pana Janusza Pawlika, którego kolekcje są dostępne w Galerii Boruni na ul. Grodzkiej 60 oraz w Muzeum Bursztynu na ul. Św. Jana 2.

Źródła:

1. Wagner-Wysiecka, E, 2018. Mid-infrared spectroscopy for characterization of Baltic amber (succinite, Spectrochimica Acta
2. Kosmowska-Ceranowicz, B., 2012. Bursztyn w Polsce i na świecie. wydanie pierwsze red. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Autor: Karolina Drąg